به نقل از «شبستان»

چگونه اسناد مشروطه خواهان گیلان سر از زباله های تهران درآورد

تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۴۱۲۹۱

حسن اکبری، مجموعه دار گیلانی است که با هزینه شخصی توانسته اسناد و عکس هایی از مجاهدان مشرطه خواه گیلانی جمع آوری نماید. اسنادی که سراز زباله های تهران درآورده بود.

به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان - مهری شیرمحمدی

لابه‌لای سکه‌های تاریخی، از پشت لنز نخستین نسل دوربین‌های عکاسی، لای تیتر روزنامه‌های چاپ فرانسه، وقتی ناصرالدین شاه قاجار به فرنگ رفته بود، صدای جِر جِر چرخ خیاطی‌های کوچک، یاد سرجر زینگر افتادم در رمان «سووشون».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما نگاهم ثابت ماند، روی تصویر جماعتی که در میدان بهارستان تهران پیروزمندانه، ایستاده و نشسته به دوربین زل زده‌اند.

 

بیشتر از یکصد سال از گرفتن این تصویر می‌گذرد. با این حال، شادی گشایش دوباره مجلس شورای ملی را می‌توان هنوز در تک تک نگاه‌هایشان دید. شادی که باز هم دیری نپایید. برخی نشسته و برخی ایستاده، همگی تفنگ بدست. انگار هنوز گرمای تیرماه سال 1288 خورشیدی را می‌توان بر سر و رختشان، جلوی مجلس دید. مجلسی که می‌خواست برآمده از رای ملت باشد، صدای ملت باشد، در کنار مردم باشد نه مقابل مردم. اما مجلس‌های فرمایشی در تاریخ معاصر ایران کم نیستند.

 

 

در میان تصاویر، نه ستارخان است و نه باقرخان. « معلوم است که نیستند. وقتی مجاهدان مشروطه گیلان به قصد فتح تهران اردو کشیدند، مجاهدان تبریز در محاصره روس‌ها بودند. اصلا امکان لشکر کشی به تهران را نداشتند و سرانی همچون تقی زاده به مجاهدان گیلانی نامه می‌نویسد تا ایشان را از فتح تهران منصرف کند.» اینها را مجموعه‌داری می‌گوید که اسناد و عکس‌های تاریخی‌اش، توانسته روایت فعلی تاریخ مشروطه و چگونگی گشایش دوباره مجلس شورای ملی را پس از به توپ بستن مجلس بدست روس‌ها، عوض کند. اگرچه برخی مورخان پیش از این هم نوشته بودند که اگر مجاهدان گیلانی به قصد فتح تهران اردو نمی‌کشیدند و اگر پایمردی آنها در روستای بادامک (حوالی کرج) نبود، مجاهدان بختیاری به رهبری یپرم خان، در ورامین به سمت تهران اردو نمی‌زدند.

 

«حسن اکبری»، متولد ۱۶ اسفند ۱۳۵۶، چگونگی جمع آوری چنین اسناد تاریخی با ارزشی را اینگونه روایت می‌کند: به‌گمانم سال‌های 1380بود که به مجموعه‌داری و به‌ویژه جمع‌آوری سکه‌های تاریخی علاقمند شدم. آن سالها در کشور مالزی کار می‌کردم. اصلا وقتی از وطن دوری، دلت می‌خواهد به هرچیزی که تو را به یاد وطن می‌اندازد، به یاد هویت‌هایت، چنگ بزنی. دچار افسردگی شدید شده بودم، به‌ناچار به ایران بازگشتم و در تهران شغلی فراهم کردم. ولی باز هم دلتنگ سرزمین مادری بودم. فقط زمانی که به گیلان می‌آمدم و در رشت به دیدن والدینم می‌رفتم، حالم بهتر می‌شد. با اینکه از پدر و مادری گیلانی در تهران بزرگ شدم، ولی والدینم پس از بازنشستگی، به گیلان بازگشتند.

 

وی گفت: « از بچگی دوست داشتم روی بالکن ساختمان تاریخی بلدیه رشت بایستم و پیاده راه وسط شهر، بقیه ساختمان‌های تاریخی و آدم‌ها را از آنجا ببینم.» و حالا او آنجا بود. بالکنی که خیلی از مقامات بر آن ایستاده، سخنرانی کرده  و از فرهنگ و تاریخ رشت گفته‌اند. ولی کمتر کسی همانند او توانسته بود به‌جای سخنرانی، گره‌های کور تاریخ معاصر گیلان را با اسنادش باز کند.

 

«در آن روزگار سخت، تنها مجموعه‌داری آرامم می‌کرد. تصمیم گرفتم هر چیزی مربوط به تاریخ گیلان است، جمع کرده و حفظ کنم. کار بسیار سختی بود و از همه سخت‌تر، ورشکستگی مالی. ولی من این راه را انتخاب کرده بودم. به سختی پول در می‌آوردم . اما هر شئ، سکه، هر قطعه‌ای که مرا به تاریخ و فرهنگ گیلان سنجاق می‌کرد، مرا شاد می‌نمود. کم کم با مجموعه‌داری علمی آشنا شدم و برای دانستن تاریخچه اشیاء، مطالعه و تحقیق می‌کردم. انگار روح من با همین‌ها آرام می‌گرفت و حس می‌کردم کار مفیدی دارم انجام می‌دهم. بعد از کار، تمام وقت من به مجموعه‌داری می‌گذشت. شرایط مالی‌ام که بهتر شد، دنبال بقیه پازل‌های مربوط به گیلان از تمام ایران گشتم. تمامی نشانه‌هایی که مربوط به گیلان بود، لیست کرده و با زحمت فراوان می‌خریدم. مطالعاتم که جهت دار شد، یافته‌های خودم را درباره سکه‌های تاریخی گیلان در قالب چند مقاله پژوهشی و یک کتاب مستقل نوشتم.»

 

 

و من مشتاق شنیدن بودم که چطور تاریخ فتح تهران به‌دست مشروطه خواهان گیلانی رمزگشایی شد و چطور عصای سردار رشتی فاتح تهران، سر از زباله‌های پایتخت درآورد. «روزی یکی از دوستانم تماس گرفت و گفت تعداد زیادی اسناد، عکس و کاغذهای مربوط به گیلان وارد بازار عتیقه فروش‌ها شده و چون تو سکه‌های گیلان را جمع می‌کنی، یاد شما افتادم. تا پیش از آن، اسناد کاغذی و عکس جمع نکرده بودم و تجربه‌ای هم در این مورد نداشتم. پس از دیدن آن اسناد احساس کردم حیف است تاریخ مکتوب گیلان به‌صورت برگ برگ فروخته شود، این اسناد موقعی برای پژوهشگران و مورخان ارزش دارد که در کنار هم باشند وگرنه برگ برگ شدن آن ضربه بزرگی به تاریخ مکتوب گیلان خواهد بود. تمام توانم را جمع کردم تا بتوانم آنها را بخرم. دوستانی که با مجموعه داری آشنایی دارند، می‌دانند که وقتی یک شئ چند دست بگردد، قیمتش چطور فضایی می‌شود. به هر حال بخش اول را خریدم. بعد از اینکه منشا اسناد را دنبال کردم فهمیدم که وُراث شخصی به نام صادق خان اکبر- که در خارج زندگی می‌کنند- ملک پدری را در تهران فروخته و پس از فروش خانه، هر آنچه از کاغذجات و وسایل شخصی او بود، به‌عنوان زباله بیرون خانه می‌گذارند. رفتگر محله نیز همه را به بهای اندک به عتیقه خرها می‌فروشد.در میان وسایل،  بجز اسناد و مکاتبات، روزنامه‌های دوره قاجار، عکس، عصا، تابلوی نقاشی و... هم بود. با دست بدست شدن اسناد، قیمت آنها هم چند برابر شد. تلاش کردم این اسناد را از تکه تکه شدن نجات دهم و هر تکه‌ای که دست فروشنده‌ای بود، به بهای بیشتری می‌خریدم . هر چند در آن موقع واقعا نمی‌دانستم با اینها باید چکار کنم. بعد از مدتی حدود ۲ هزار برگ سند دسته اول شیر خورشید دار و چندین هزار برگ نامه شخصی و قبض و عریضه و پاکت خریدم . اینقدر زیاد بود که نمی‌دانستم کجا و چطور نگهداری کنم. خوانش اسناد تاریخی هم کار بسیار دشوار و حرفه ای است. به سختی توانستم زندگی و خدمات، صاحب اسناد یعنی میرزا صادق خان اکبر را بفهمم. او حاکم وقت گیلان و از رجال مشروطه خواه رشت بود. هر بار که به بازار مراجعه می‌کردم، قطعه دیگری از این پازل را پیدا کرده و می‌خریدم. مجموعه داری کار بی‌منفعتی است و کمتر کسی ارزش تاریخی آن را می‌داند.

 

وی ادامه داد: روزی در بازار عتیقه فروش‌ها، عکس مربوط به جوانی فتح الله اکبر سپهدار اعظم رشتی را دیدم. زمان خرید، حتی نمی‌دانستم که این کاغذها مهمترین اسناد اثبات حضور فعالانه گیلان در مشروطه و فتح تهران است. من مورخ نبودم، ولی پس از گذراندن کلاس‌های آموزشی، توانستم اسناد را بازخوانی کنم و تازه فهمیدم مورخان چقدر در حق گیلان احجاف کرده‌اند. من توانسته بودم با هزینه شخصی، سند مظلومیت گیلان و افتخار این استان را در اعاده مشروطه زنده کنم. روزی در مغاره‌های خیابان منوچهری تهران، دنبال تاریخ گیلان می‌گشتم تا غروب چیزی به‌دستم نیامد. موقع برگشت، دوستی با من تماس گرفت و گفت چند عکس مربوط به سربازهای قاجاری آورده‌اند. بلافاصله رفتم، از چیزی که دیدم خشکم زد. باورم نمی‌شد، سند حضور گیلانی‌ها در فتح تهران. دو عکس مربوط به مشروطه خواهان گیلانی پس از فتح تهران که در زیر طاق مسجد سپهسالار گرفته شده بود و فرد در عکس، همان شخصیت  تاریخ ساز؛ سردار محیی. فروشنده که اشتیاق مرا دید، مبلغ گزاف‌تری طلب کرد. خوشحال بودم که این عکس تاریخی، به  مجموعه من اضافه شده است. هیچ کپی دومی از این عکس‌ها وجود نداشت. نمونه اصل و اولیه. از خوشحالی یک هفته ذوق داشتم و هر روز مراجعه می‌کردم و از همه دکان داران و عتیقه فروشان سوال می‌کردم که چیز تازه‌ای دارند یا خیر. این کار راحت نیست.»

 

و یک آن گفتگوی ما به سکوت ختم شد و من که پیش از این با وی همکاری کرده بودم تا این عکس‌ها و اسناد را در گیلان به‌نمایش بگذارد، می‌دانستم که این سکوت و آه چه معنایی دارد. او حتی برخی از این اسناد را به سازمان اسناد گیلان اهدا کرده بود. آه او از وعده‌های توخالی مسئولان گیلان بود برای راه‌اندازی موزه مشروطه در خانه تاریخی میرزا  خلیل رفیع. وعده‌ایی که چندین سال است بی‌سرانجام مانده. « بعضی وقت‌ها فکر می‌کنم در حق خانواده‌ام ظلم کرده‌ام. کاش به جای خرید تاریخ و آبروی یک استان، پولم را ملک و دلار می‌خریدم. بماند که در فضای مجازی حرف‌های نامربوط هم زیاد شنیدم.»

 

 

و من که در جریان بیشتر نمایشگاه‌های حسن اکبری بودم، می‌دانستم که او، مجموعه‌داری است که همچنان از هزینه‌های زندگی خود و خانواده‌اش می‌کاهد و باز هم اسناد مربوط به گیلان را می‌خرد تا از کشورهای دیگر سر در نیاورد.

 

اکبری، آلبوم عکسی را به من نشان داد که عکاسش یک ارمنی بود. «چند سال پیش یک آلبوم، حاوی ۴۰ عکس از یک عکاس ارمنی بنام آرام آرامیان به قیمت گزافی خریدم که تکمیل کننده ماجرای فتح تهران بدست مشروطه خواهان بود. در واقع تنها عکس پیروزمندانه فاتحان گیلان نیست، تصاویری از مجاهدان گیلانی در مسیر گیلان به تهران را هم داریم. یپرم خان ارمنی در بیشتر عکسها بود و مهمتر از آن عکسهای فاتحین تهران در مسیر و البته عکسهایی از کشتار تبریز. بهای آلبوم خیلی بالا بود، دوست بزرگواری اول پول آلبوم را داد و من در چند نوبت با وی تسویه کردم.»

 

و من دوست داشتم، داستان تک تک هر عکس و سند را بدانم، چگونگی تلاش حسن اکبری برای خرید این اشیاء خودش داستانی دارد. داستانی که کاش می‌شد، همزمان با بازگشایی موزه مشروطه در خانه تاریخی میرزا خلیل رفیع، بازخوانی شود. نمی‌دانم مجموعه داری که سال 1398 در کاخ نیاوران، به‌عنوان برترین مجموعه‌دار کشور انتخاب شد، تاچه زمانی می‌تواند در شرایط بد اقتصادی، بر تعداد مجموعه‌اش بیفراید.

پایان پیام/595

منبع: شبستان

کلیدواژه: مربوط به گیلان مشروطه خواهان مجموعه داری مجموعه دار فتح تهران حسن اکبری عکس ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۴۱۲۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکنش شهرداری تهران به ارقام خرید پسماند خشک در قالب نوماند

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران گفت: قیمت خرید زباله خشک در نوماند توسط پیمانکاران در دل قراردادهای بسته شده تعیین شده و پیمانکاران با توجه به هزینه‌های جمع‌آوری و حمل به این قیمت‌ها رسیده‌اند. - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، رضا محمدی در حاشیه مراسم تکریم 800 نفر از پاکبانان شهر تهران که به مناسبت روز جهانی کارگر برگزار شد، در جمع خبرنگاران اظهار کرد: بی‌تردید امروز شهر تهران از پاریس تمیز‌تر است. در حال حاضر نظرسنجی درخصوص نظافت شهر تهران از مردم انجام نشده است اما سامانه 137 که سامانه‌ای نظارتی است نظرات مردم را منعکس می‌کند. از این منظر شاهد کاهش 65 درصدی شکایت‌ها در حوزه پسماند هستیم.

وی افزود: از نگاه میدانی نیز با توجه به بهبود عوامل مؤثر در نظافت شهر شاهد بهبود وضعیت هستیم. یکی از مشکلات ما در حوزه جمع‌آوری پسماند معدل مدل ماشین‌آلات بود که از 91 تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری به 1400 خواهد رسید. این موضوع می‌تواند تاثیر بسزایی در کیفیت جمع‌آوری زباله داشته باشد. از سوی دیگر کف حقوق پاکبانان از 8 میلیون و 700 هزار تومان به 12 میلیون تومان افزایش پیدا کرد تا به این ترتیب قدر این زحمتکشان بیشتر دیده شود.

محمدی تصریح کرد:‌ بر اساس ابلاغیه وزارت کار سطح حقوق پاکبانان را افزایش دادیم و افزایش بیشتر نیز در دستور کار قرار گرفته است که اثرات آن را می‌توانیم در کف خیابان مشاهده کنیم. وضعیت شهر تهران در حوزه پسماند بهبود یافته ولی ما همچنان راضی به این مقدار نیستیم.

وی تاکید کرد: در حال حاضر بالاترین امتیاز پیمانکاران در سطح مناطق 75 از 100 است که نشان می‌دهد همچنان جای کار وجود دارد البته پیمانکاری هم داریم که 40 امتیاز کسب کرده است.

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران درخصوص وضعیت مخازن در سطح شهر گفت: سال گذشته 33 درصد کل مخازن سطح شهر نوسازی شد. 17 هزار مخزن جدید در سال گذشته در میان مناطق توزیع شد و در موضوع شستشو و نگه‌داشت مخازن با توجه به تبدیل شدن قراردادها به قراردادهای حجمی، قطعا از این پس وضعیت شستشوی مخازن بهتر خواهد شد.

محمدی در پاسخ به سؤالی درخصوص قیمت خرید زباله خشک در اپلیکیشن نوماند گفت: قیمت خرید زباله خشک در نوماند توسط پیمانکاران در دل قراردادهای بسته شده تعیین شده است پیمانکاران با توجه به هزینه‌های جمع‌آوری و حمل به این قیمت‌ها رسیده‌اند. بی‌تردید این پیمانکاران هزینه‌هایی دارند که افرادی که به صورت غیرمجاز خریداری می‌کنند بالاتر باشد اما غیر از پیمانکار شهرداری هر کسی نسبت به خرید زباله ارزشمند اقدام کند جرم است.

وی درباره زباله‌سوز 6 هزار تنی تهران نیز گفت: با توجه به اینکه انعقاد چنین قراردادی در کشور در این سطح برای اولین بار است شرکت‌های مشاور برای انعقاد این قرارداد نیاز به بررسی‌های بیشتر و اخذ مشاوره‌های فنی بیشتر داشتند لذا مقرر شد از مجموعه‌های دانشگاهی و همچنین کارشناسان وزارت کشور استفاده کنیم. در این مسیر یک مشاور بین‌المللی نیز استخدام کردیم تا این قراردادها تنظیم شود. امیدواریم تا دو هفته‌ آینده پیش‌نویس این قرارداد تنظیم شود.

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در خصوص شیرابه و انتشار آن در هنگام حمل پسماند و در مجموعه آرادکوه، اظهار کرد:‌ بیش از هفتاد سال است که در مجموعه آرادکوه زباله دفن می‌شود طبیعتا بوی نامطبوع در آنجا وجود دارد لذا برنامه‌ریزی شده که به عنوان تنها راه حل آلودگی زیست محیطی و گاز متان موجود در آنجا استحصال این گاز انجام شود که منابع و اعتبارات در طرح جامع دیده شده و مقرر بود تا اسفندماه سال گذشته برای جذب سرمایه‌گذار اقدام شود که با یک ماه و نیم تاخیر در اردیبهشت‌ماه فراخوان جذب سرمایه‌گذار انجام خواهد شد. هر چند که این موضوع برای شهرداری تهران پرهزینه است اما آن را به عنوان یک راه حل تمام کننده و حلقه پایانی مدیریت پسماند پذیرفته است. اما موضوع شیرابه در مجموعه آرادکوه واقعیت ندارد و خوشبختانه دریاچه شیرابه‌ای که در گذشته وجود داشته امروز خشک شده و دیگر وجود ندارد.

محمدی درخصوص تعداد کاربران اپلیکیشن نوماند گفت: هدف‌گذاری که دنبال کردیم این بود که روزانه 1900 نفر در این اپلیکیشن ثبت‌نام کنند که در مجموع حدود 42 هزار نفر می‌شد که در حال حاضر 45 درصد از هدف‌گذاری ما محقق شده است و تبلیغات مویرگی برای افزایش تعداد کاربران نیز به صورت جدی دنبال می‌شود.

وی در خصوص شیرابه‌ای که از خودروهای حمل پسماند بعضا جاری می‌شود نیز تصریح کرد: تمام تلاش این است که بویژه در فصول گرم با نوسازی ناوگان که بخشی از آن مربوط به سیم‌تریلرها می‌شود بتوانیم این موضوع را مدیریت کنیم. تعدادی از این خودروها در سال گذشته نوسازی و اورهال شدند و نظارت بر پیمانکار نیز در این حوزه به صورت جدی افزایش پیدا کرده است. اگر این موضوع در سطح شهر دیده می‌شود تخلف است و قطعا با آن برخورد خواهیم کرد.

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران ادامه داد: مرکز تحقیق و پژوهشی به صورت مشترک با شهاب‌خودرو احداث کردیم که ماشین‌هایی طراحی کنند که به صورت وکیوم شده به هیچ عنوان شیرابه از آن خارج نشود و به این ترتیب وضعیت بهبود پیدا کند.

بازیافت پسماند زباله توسط دانش‌بنیان‌ها و تبدیل به سوخت پاک

محمدی درخصوص به‌کارگیری اتباع غیرمجاز در حوزه مدیریت پسماند گفت: به‌کارگیری اتباع مجاز منع قانونی ندارد اما از افراد زیر 18 سال و اتباع غیرقانونی پیمانکاران نباید استفاده کنند و در صورت انجام این کار تخلف است و با آن برخورد می‌شود.

انتهای پیام/